“Anne Savaşları”nda Yeni Trend: Montessori

Lafı hiç evirip çevirmeden bodoslama dalayım. İtalya’nın ilk kadın doktoru, pedagog ve antropoloji profesörü olan Maria Montessori (1870-1952), 1899 yılında Roma’da zeka geriliği olan tüm çocukların yollandığı yeni ortofrenik okulundaki yöneticiliği döneminde, zihinsel eksikliğin sıklıkla pedagojik bir problem olduğuna hüküm verir. Zihinsel engellilerin eğitimi konusunda aradığı bilgileri, Itard ve Séguin’in çalışmalarında bulur ve bu yöntemleri temel alarak kendi yöntemini geliştirir. Eğittiği bir grup engelli çocuk, devlet yeterlilik sınavlarında normallere yakın bir başarı gösterir.

Özetle 21. Yüzyılın başlarında her bir çocuğun bireyselliğine azami ölçüde uyarak geliştirdiği bu pedagoji, temelinde zihinsel eksiklerin giderilmesi üzerine kurulmuş. Vallahi yabancı kaynakların yalancısıyım. Kadın Türkiye’deki bu eziyeti görse mezarında ters döner billahi!

“Anne Savaşları”nda Yeni Trend: Montessori

Demem o ki, gizli gizli Montessori gruplarına üye olan ama çocuğuyla “etkinlik” yapmaya vakit ve enerji bulamadığı için içi içini kemiren ve ezik ezik çocuğuna bakıp “Ay bu da Montessori’siz adam olur mu acaba?” diyen anne… Relax!

Sadece ve sadece “sevecen, ilgili bir ortam” sağlıklı büyümeleri için yeterli!

Atın bebenin önüne 3-5 çekirdek içi, bakın nasıl da el ve göz koordinasyonu gelişiyor. Üstelik karnı da doymuş olur. Bu kadar da abartılmaz ki canım! Üşenmedim saydım, sadece Facebook’ta “Montessori” kelimesi geçen tam 48 adet Türkçe grup veya sayfa var. Bunların %90’ı bireysel açılmış gruplar. 51 adet ise yabancı sayfa buldum, bunların da %90’ı okul. Oranın dengesizliğine bakar mısınız? Halk arasında çok yanlış bilinen “Montessori” felsefesinin özü, Rotterdam Üniversitesi Montessori Bölümü Başkanı Rietje Lander-Van Stek’nin de belirttiği üzere şu: “Bizim okullarımızda eğitim 4 yaşında başlıyor. 1980 yılında yasalaşan bu eğitim sistemimizin temelinde, çocuğa sadece öğreneceği çevreyi hazırlıyoruz. Çocuk kendisi öğreniyor.”

Yine ülkemizde verilen “Montessori Formatörlük Eğitimi”ne ne demek lazım? Alın size yeni bir meslek dalı. İlgilenen varsa bi’ koşu baksın, törenlerle sona eren eğitim burada ve burada veriliyormuş. Ülkemizde dernekleri bile var; Montessori Kaynaştırma ve Eğitimini Geliştirme Derneği, Çocuk Gelişimi ve Montessori Eğitimi Derneği, Montessori Eğitimi Derneği. “Bu ne snopluk, bu ne ayrımcılık, bu ne biz elit tabakayız, geri kalanlar  patlıcancılıktır” yahu? Biz adam değil miyiz? Biz çocuklarımızı sevmiyor muyuz? Bizim çocuklarımız sıralamada sondan beşinci mi olacak? Sizinkiler Boğaziçi’ne, Galatasaray’a burslu gidecek de bizimkiler anca 3. denemede mi kazanacak? Nedir yani? Biri lütfen açıklasın…

Farklı tercihler, anneler arasında bir önyargıya, “En iyisini ben bilirim” hissine ve bir çeşit yarışa dönüşebiliyor demiştik “Anne Savaşlarına Geçit Yok!”  yazımızda. Bu yazıdan sonra da hatırı sayılır bir topa tutulma yaşanacak, orası kesin ancak rica ederim elinizi vicdanınıza koyup söyleyin. Doğal ebeveynlikten dem vururken, bebeğin önüne iki fasulye, bir tencere kapağı koymak “projecilik” değil de nedir?

E o iş öyle olmuyor ama!

Bu konuda yalnız olmadığımı biliyorum. Mikemmel Anne ne güzel yazmış blogunda: “Sosyal medyada görüyorum, bebesinin yaptığı her haltı #montessori diye taglemiş analar. Bebesi bezelye ayıklarken kurcalamış hop Montessori, yerleri silerken o da bir iki toz almış hop Montessori. Kırk yıllık anamın çocuk bakma yöntemi olmuş sana Montessori.” Hah işte tam da bundan bahsediyorum! Derdime öyle güzel sözcü olmuş ki, yazının hatırı sayılır bir kısmını alıntılamadan edemeyeceğim;

“Bu uğurda güzel güzel aktivite yapan analar var onlara selam olsun. Fakat hakkında kabaca bilgi sahibi olmuş, bebenin her yaptığını bu şekilde atfeden kişilerin kendini bir şey becermiş zannetmeleri, çok mükemmel anneyim havaları tuhafıma gidiyor. Sen önce bebene hazırladığın odaya bak, koymuşsun tavana kadar dev gibi bir dolap, kocaman bir yatak. Tabii bu iş sadece yer yatağıyla bitmiyor. Bebesi beşikten düşecek diye ailece yer yatağına geçen ve koyun koyuna yatarken kendini Montessori yapıyorum sanan analar da olabiliyor.

Diğer yandan belli bir yaşa gelmiş bebe illaki bazı ev işlerini kendisi yapmak istiyor. Taklit ederek deneyerek öğrenme dönemindeler çünkü. Ver tabakları masayı hazırlar, çöpleri toplar, oyuncakların kutusuna koyar, bez bulunca sehpaları cilalar… Bunlar Montessori nedir bilen ananın da bilmeyen ananın da bebelerinin yaptığı şeyler. Tek farkı biri havalı bir isim veriyor diğeri ise çocuk işçi çalıştırıyor.”. Üstelik kendi içlerinde de kavga, gürültü kıyamet kopuyor bu Türkiye’deki “Havalı Montessoriciler”in. Bununla ilgili de bir annemiz ne güzel yazmış;

“Geçen gün, bir Montessori grubunda, tatsız bir olay yaşandı. 3 çocuk annesi bir arkadaşımız söz dokundurma yolu ile rencide edildi. Bu arkadaşımızın 3 yaşını daha doldurmamış oğlu, çıkarma yaparken, ablasının parmaklarını sayıyordu. Grup yöneticisi kişi de bunu yanlış bulmuş, yayınlamamış, buraya kadar tamam olabilir ama niyeti iyi olan ve saygılı bir kişi ne yapar? Bunu uygun bir dilde, özel yazışma ile halleder değil mi? Bu saygılı)!) kişi, bu uyarıyı genele kalp kırıcı, incitici bir mesaj ile yaptı.

Doğruyu ben biliyorum, sen değil!

O kişiye göre bu metot, yanlış olabilir, o zaman niyeti iyi olan bir kişi ne diyebilirdi? ”Arkadaşım parmak sayma ile çıkarma yapma, bu grubun amaç ve yöntemlerine uygun değil, kusura bakma ama yayınlayamayacağım.” diyebilirdi. Ama bu kişi, böyle yapmadı. Üstelik, bir tartışma yaşandıktan tam 1 hafta sonra yazmış bu mesajı kendisi. Niyeti, ‘eğitim gönüllüsü’ olmak olan bir insan bunu yapmazdı. Buradaki amaç, ‘Doğruyu ben biliyorum, sen değil!’ mesajı vermek benim gördüğüm. Edinilen azıcık bir bilgi ile mağrur olma…”

Bakın elin yabancısı bu işe temkinle yaklaşıyor ve soruyor: “Montessori benim çocuğum için uygun mu?” Bizdeki algı ise tam tersi. Montessori akımını benimsemeyen, bununla ilgili en az 3-5 gruba üye olmayan ve uygulamayan anneleri neredeyse aforoz ediyorlar! Adeta bir dinmişçesine, bu işin “misyonerleri” olmuş anneler, bizim gibi “normal” anneleri fütursuzca yargılayabiliyor. Yapmayın yahu, bu kadar da mahalle baskısı olmaz ki!

“Montessori” çılgınlığı da bir zamanlar “Baby Einstein”da olduğu gibi bizim topraklarda gelip geçici bir heves, süslü tabiriyle ise “trend topic” oldu. Baby Einstein DVD’lerinin en önemli özelliğinin, “çocuklara temel kavramlarla birlikte klasik müziği de tanıtması ve sevdirmesi” denirken, sonrasında New York Times’da yayınlanan tekziple, Baby Einstein serisinin çocukların gelişimine ve zekâsına herhangi bir katkıda bulunmadığı açıklanmıştı.

Şu anda 13 aylık olan oğlumla birlikte bu Montessori çılgınlıklarından hiçbirini yapmadım, yapmayı da düşünmüyorum. Zaten o mizaçta bir çocuk da değil. Eline vereceğim delikli sepeti de “Al çocuuum burdan fasülyeleri geçiriver.” diyeceğim. Olacak iş mi? O sepeti sana aynen iade eder, fasülyeleri de hop mideye indirir, tabii yere düşenleri de atlamadan, hepsini parmaklarıyla bir bir toplayarak… Ve fiti fiti kalkar priz, kablo aramaya… Ha maksat parmak kası, el ve göz koordinasyonu ise vallahi bizde alasıyla var.

Montessori ve BLW İlişkisi

75 cm boy ve 11,6 kg’lik cüssesine aldırmadan 5 litrelik damacanayı, tamamen doğaçlama yaparak ve kendi isteğiyle tek başına raftan rafa aktarıyor. 8 aylıktan beri pilav, makarna, pırasa, salatalık, zeytin, peynir, brokoli vb. ne varsa kendi parmaklarıyla gayet güzel yiyor (Instagram videolarımda paylaşıyorum), blw diye tabir edilen kendi kendini besleme yöntemiyle, el ve göz koordinasyonu aylardır gelişiyor, parmaklarının her birini ayrı ayrı kullanabiliyor, yakında toplu iğneden iplik geçirirse şaşırmam. Özetle Montessori’ye verilen değer, kendi kendine yemek yemeye (blw) verilseydi… Ohooo şimdiye bebeler kendi besleniyor olur, peşinden “yemeeek! yemeek!” diye koşan anneler de kahvesini yudumluyor olurdu. Bu kadar basit!

Son olarak “Çocuk Gelişim Merkezleri”nin, camlarına (lafın gelişi canım, tabii ki sosyal medya hesabına:)) “Montessori etkinliklerimiz başlamıştır haaaanııııım” (temsili deyim) diye yazmıyorlar mı? Sen kalk 10-15 bebeyi koy bir odaya ve oradan oraya fasulye aktarsınlar? Kan çıkar oradan kan! Siz sadece çocuğunuzu sevin, emi? İleride o parmak kaslarıyla size ne şovlar yapacak aklınız duracak 🙂 Türkiye’de bu konuda sağlam kaynaklar sunan montessori.org sitesinde bulduğum ilginç detaylar ise aşağıda. Okuyup değerlendirebilirsiniz…

Dünyada Montessori

Montessori Eğitim Metodu, 76 ülkede binlerce okulda uygulanmakta ve başarılı sonuçlar alınmaktadır. Montessori yöntemine göre eğitim veren okullar, velilerin en çok tercih ettikleri okullardır.

• Amerika – 1909
• Kanada – 511
• Almanya – 318
• Hollanda – 228
• Pakistan – 23
• Ekvator – 15
• Suudi Arabistan – 4
• Etiyopya – 2.

Montessori okullarından mezun bazı ünlüler

• “Katharine Graham” Washington Post’un sahibi ve editörü
• “Jacqueline Bouvier Kennedy Onassis” First Lady ve Editör
• “Sean ‘P.Diddy’ Combs” Müzisyen, Prodüktör
• “Gabriel Garcia Marquez” Nobel ödüllü edebiyatçı
• “Jeff Bezos” Finansal Analist, Amazon.com’un kurucusu
• “Prince William and Prince Harry”
• “T. Berry Brazelton” Pediatrist, Yazar
• “Julia Child” Şef, Yazar

Çocuklarının Montessori okuluna gitmesini tercih eden ünlüler

• “Bill & Hillary Clinton”
• “Stephen J. Cannell” Yazar, Prodüktör, Yönetmen
• “Patty Duke Austin” Oyuncu
• “Cher” Şarkıcı
• “John Bradshaw” Psikolog, Yazar
• “Yul Brynner” Aktör
• “Marcy Carcy” Prodüktör
• “Yo Yo Ma” Çellist

Kararı siz verin, dediğim gibi ben yapmıyorum kardeşim 🙂 Ya da istemeden yapıyorum belki ama doğal seyrinde… Her vücut hareketini #montessori diye etiketlemiyorum. Bitmiştir.

Yazarın Notu: Bu eleştiriler tamamen Montessori akımının Türkiye’deki uygulanış ve algı şeklinedir, naçizane bir anne görüşüdür, hiçbir kurum, kuruluş, özel kişi vs ile ilgisi yoktur.

Sevgiler,
Aslı Altınok Erdal

Kaynak: 1 2 3 4 5 6