Nitelikli Bir Çocuk Edebiyatı Yapıtı Nasıl Olmalıdır?

Sevgili Kadıköy Anneleri merhaba,

Bu hafta sizlere bir kitap tanıtım yazısı hazırlamadım (En azından bebeklerimiz/ çocuklarımız için :)). Bana sıkça sorulan bir sorunun yanıtını vermeye çalışacağım bu kez. Soru şu; “Sizin yazılarınızdaki kitapları ya da başka yazılarda yer alanları takip ediyoruz. İyi, güzel hoş da peki biz bebeğimiz/çocuğumuz için bir kitapçıdan ya da kütüphaneden kitap seçerken nelere dikkat edeceğiz?” Bu güzel soruyu şöyle özetleyebiliriz; “Nitelikli bir çocuk edebiyatı yapıtı nasıl olmalıdır?”  Daha dün ismi lazım değil olan bir yayınevi bebeğim için bana kitap satmaya daha doğrusu “set” satmaya çalıştı. İçeriğin değil şeklin ön planda olduğu ve set set alınacak göz doldurulacak kitaplardı bunlar. Maalesef her alanda olduğu gibi çocuk kitaplarında da büyük bir kirlilik var. Satıcı hanıma kavram kitapları değil “çocuk edebiyatı” kitaplarıyla ilgilendiğimi söyleyince sanki bu ifadeyi ilk defa duyuyormuş garip garip yüzüme baktı. “Okuma kitapları” adıyla gösterdiği kitapları okumaya kalkınca ise şaşırdı. Aslında görsel dil anlamıyla zaten bir rezalettiler sadece satıcı hanımı kırmamak için okur gibi yapmıştım. Ama eminim birçok anne/baba sırf çocuğum kitap okusun diye bu albenili setleri evlerine sokacaklardır. Ki satılıyor ki pazarlanıyor.

Zaten son zamanlarda endüstrileşen çocuk yayıncılığından da söz etmeliyiz. Elif Şafak, Nazlı Eray gibi isimler de çocuk kitabı yazmaya başladı. Küçümsediğimi ve olumsuzladığımı sanmayınız, bir duruma dikkat çekiyorum sadece. Biz anneler ne yapacağız bebeğimiz/çocuğumuz kendi seçimlerini yapmadan önce onları nasıl yönlendireceğiz? Onlara okuma kültürünü nasıl kazandıracağız? Bu kirliliğin içinden nasıl estetik olana ulaşacağız? Yaklaşık yirmi yıldır çocuklarla çalışıyorum (yaşım çıktı ortaya :)) ve şunu biliyorum ki çocuğu sevmek ilk olarak onu tanımak demek. Çocukların gelişim özelliklerini ve onların anlam evrenlerini bilmeliyiz. Bu da okuyarak ve onlarla gerçekten olarak olur. Onları iyi gözlemeli ve ihtiyaçlarını bilmeliyiz. Çocuklar gülmeye, oynamaya, keşfetmeye gereksinim duyarlar.

ka-190315-2“Çocuk edebiyatı yapıtları onları eğlendirirken aynı zamanda onlara yeni yaşantılar kazandırmalı” derdi hocam. Saygıdeğer Hocam Prof. Dr. Sedat Sever’e ne kadar teşekkür etsem az. Kendisine buradan kucak dolusu sevgilerimi ve saygılarımı yolluyorum. “Çocuk Edebiyatı” doktora derslerinde çok şey öğrendim ondan. Sayın hocamın derslerinde bir çocuk kitabını dış kapağından, iletisine kadar dil ve anlatımından karakterine kadar, kadar, konusundan resimlerine kadar her açıdan incelerdik. Kendisinin Tüdem yayınevinden çıkan “Çocuk ve Edebiyat” kitabını öneririm sizlere. Benim kılavuzum bu kitap. Biz anneler emzirme hakkında okuyoruz, beslenme hakkında okuyoruz, uyku hakkında okuyoruz. Haydi, şimdi de sanat/edebiyat için okuyalım. İnanın temel ihtiyaçlar kadar önemli. Sayın hocamın kitabından ve aldığım derslerden yola çıkarak yukarda sorduğum sorunun yanıtını şöyle özetleyebilirim:

“Çocuğun düş dünyasına seslenen ve ona düşünme sorumluluğu veren; sanatçı duyarlılığı ile oluşturulmuş ve estetik haz yaratan; görsel algısını ve kavram gelişimini desteleyen;duyularını harekete geçiren;  çocuk yerine karar vermeyen, yargı belirtmeyen, onu bir birey olarak kabul eden; cinsiyet ayrımcılığı yapmayan;şiddet içermeyen; özdeşim kuracağı karakterlerle yaşama/doğaya karşı duyarlılık oluşturacak olan; ona anadilini sevdirecek ve sezdirecek öğeler sunan; kısa yalın eylem tümceleriyle ile yazılmış; sevgi, hoşgörü gibi değerlere yer vermiş; çocuğun kendi hayatını ilişkilendirebildiği; devingen karakterli ve merak dozu iyi ayarlanmış; ulusal değerler kadar evrensel değerlere de yer veren; iletisinin kaynağınıinsana, yaşama, doğaya ilişkin sevgiden alan;  kısaca çocuğun dünyasına girebilerek onunla arkadaş olabilen kitaplar nitelikli çocuk edebiyatı yapıtlarıdır.”

Önümüzdeki hafta tekrar kitaplarla buluşmak üzere sevgiyle kalın.

[author title=”Hafize Güner” image=”https://kadikoyanneleri.com/wp-content/uploads/2015/01/ka_ozum_foto.jpg”]İda’nın annesi, çocuk gelişimi ve eğitimi öğretmeni, yaratıcı drama uzmanı/öğretmeni, çocuk yogası eğitmeni, drama/tiyatro ve çocuk kitapları yazarı. Şimdilerde Terakki Vakfı Okulları’nda çalışıyor. Moda’da yaşıyor. Dört kedisi, sokak köpekleri, Tilki Toni kitapları ve biricik eşiyle huzurlu ve mutlu.[/author]

Hafize Çınar Güner
Hafize Çınar Günerhttps://kadikoyanneleri.com/category/ilk-kitapligim/
1976 yılında İstanbul’da doğdu. Lisans eğitimini Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanında yüksek lisansını ise Yaratıcı Drama alanında tamamladı. “İlköğretimde Yaratıcı Drama” ve “Eğitim İçin Tiyatro” kitapları yayımlandı. Oluşturduğu sanat ve oyun yoluyla öğrenme tasarımları pek çok konferans ve kongre programında yer aldı. Sekiz yıl önce yayımlanan ilk göz ağrısı “İyi ki Varsın Tilki Toni” adlı serisinin ardından ise şu ana kadar farklı yayınevlerinden yayınlanmış ve yayına hazırlan yirmi çocuk kitabı bulunuyor. Yirmi yılı aşkın bir süredir çocuklarla çalışıyor ve 2005 yılından bu yana Terakki Vakfı Okulları'nda yaratıcı drama ve tiyatro öğretmenliği yapıyor. Bir web sitesindeki “İlk Kitaplığım” adlı köşesinde resimli kitaplar hakkında yazılar yazıyor ve mevsimde bir defa olmak üzere Küçük Kitap Kurtları Buluşmaları düzenliyor. Yürüttüğü “Masal Yoga” atölyeleriyle kitabevleri, okullar, fuarlar, kütüphaneler ve parklarda pek çok çocuğu masallarla buluşturuyor. Okuma kültürünün yaygınlaşması adına çeşitli sosyal sorumluluk projeleri geliştiriyor ve yürütüyor. Kadıköy Belediyesi Moda Gönüllü Evi'nde mahalle eliyle açılan Moda Çocuk Kitaplığı'nın koordinatörlüğünü yapıyor. Cumhuriyet Kitap Eki’nin “Taş-Kâğıt-Makas” isimli çocuk ve gençlik edebiyatı sayfasının ardından şimdi ise Sanat Kritik’te çocuk kitaplarını yorumluyor. Eşi, oğlu ve kedileriyle birlikte Moda’da yaşıyor.

Kaçırmayın!

Benzer Yazılar